.

پایان نامه های دانشجویی درباره ی علی باباچاهی

به تحقیق می توان گفت یکی از نشانه های ورود و رسوخ شعر یک شاعر در مجامع آکادمیک و به اصطلاح فرهنگستانی، در تعداد و کیفیت پایان نامه های دانشجویی نمود می یابد. از یک سو استادی که با موضوع موافقت می کند حتما با شعر شاعر آشناست و نیز دانشجو که لابد موضوع پایان نامه اش را با اگاهی و پیش اندیشی انتخاب می کند.

شعر باباچاهی به ویژه در دو دهه ی اخیر، در ردیف شعر پیشرو و آوانگارد قرار می گیرد و همچون دیگر نمونه های پیشرو،  سال ها طول می کشد تا به محافل اکادمیک راه یابد. اما در سال های اخیر نقد و نظرهای منتقدان اکادمیک درباره ی شعر باباچاهی سیری صعودی داشته است( با جست و جو در موتورهای جست و جوگر به راحتی می توان به این نقدها دسترسی داشت).

نقطه ی دیگری که رابطه ی شعر باباچاهی را با محافل آکادمیک در سال های اخیر دوستانه نشان می دهد، انتخاب موضوع پایان نامه در ارتباط با شعر و زندگی باباچاهی است. متاسفانه امکان تهیه ی فهرستی از این پایان نامه ها برای ما میسر نشد و تنها از طریق دوستان، از موضوع دو پایان نامه ی مرتبط با شعر باباچاهی مطلع شده ایم:

سیمای معشوق در شعر باباچاهی

پایان نامه ی کارشناسی ارشد

نوشته ی  طاهره بزی

دانشگاه زابل

تقابل های دوگانه در شعر علی باباچاهی

پایان نامه ی کارشناسی ارشد

نوشته ی طاهره هاشمی

دانشگاه زاهدان

از دوستان به ویژه دانشجویان عزیز برای تکمیل این فهرست  تقاضای کمک و اطلاع رسانی داریم.

همچنین

دوستانی که مایلند پایان نامه هایشان را درباره ی شعر و زندگی علی باباچاهی بنویسند برای دریافت راهنمایی و مشاوره از آقای باباچاهی و منتقدان آثار ایشان می توانند از طریق همین وب در تماس باشند.

همچنین آثار نایاب و مجموعه شعرهای چاپ قدیم و نیز مقالات و کتاب های نایاب مرتبط با آقای باباچاهی به صورت رایگان در اختیار پژوهشگران و دانشجویانی که پایان نامه شان درباره ی آقای باباچاهی باشد قرار می گیرد.

هفتاد گل زرد(علی باباچاهی در وضعیت دیگر)

گزینش  نقد و بررسی: محمد لوطیج

نشر سرزمین اهورایی

ایلنا: کتاب منتخب اشعار، نقد و بررسی «هفتاد گل زرد» با عنوان فرعی «علی باباچاهی در وضعیت دیگر» به زودی توسط انتشارات سرزمین اهورایی منتشر می‌شود.

به گزارش ایلنا، مجید ضرغامی(صاحب امتیاز و مدیر مسئول این انتشارات) اعلام کرد: این کتاب هم اکنون در انتظار طی شدن مراحل اداری و قانونی است. باتوجه به فراز و فرود‌ها و مسیرهای مختلفی که شعر باباچاهی طی کرده است در این کتاب مولف کوشیده است که به تبیین مولفه‌های محوری شعر این شاعر بپردازد. این مولفه‌ها برآمده از بخش‌ عمده‌ای از شعرهای باباچاهی است که «شعر در وضعیت دیگر» نام گرفته است. نقطهٔ آغاز این «وضعیت» مجموعه شعر «نم نم بارانم» اوست که ارتعاشی در فضای شعر دههٔ هفتاد پدید آورد و با موافقان و مخالفان جدی روبرو شد.

ضرغامی افزود: به زعم مولف کتاب «هفتاد گل زرد» باباچاهی از این مرحله بی‌محابا از شیوه‌های مرسوم و مسلط شعری هم نسلان خود جدا شده و راه پرمخاطره‌ای در پیش گرفته است که خوانش انتقادی جدیدی را می‌طلبد. شاید بتوان گفت این نخستین کتابی است که صرفا در پی تبیین و نه تحسین آثار شاعری بر آمده که با نفی «باورمداری» و با طنزی «کلان روایت سیتز» پست مدرن نام گرفته است. به هر حال منتخب اشعار «هفتاد گل زرد» باید از پس این ادعا (انتساب) برآید.

وی در مورد ساختار این کتاب افزود: این کتاب شامل دو بخش است در بخش نخست نقد و بررسی کارنامه شعری علی باباچاهی، گزارشی درباره شعر دههٔ هفتاد، شعر پسانیمایی و بررسی کارنامه علی باباچاهی در «وضعیت دیگر» است که برای اولین بار در این کتاب منتشر می‌شود و بخش دوم این کتاب در برگیرندهٔ گزینه اشعار شاعر است و منتخبی از آثار مطرح باباچاهی از مجموعه کتاب‌های نم نم بارانم، عقل عذابم می‌دهد، قیافه‌ام که خیلی مشکوک است، رفته بودم به صیدنهنگ، پیکاسو در آبهای خلیج فارس، فقط از پریان دریایی زخم زبان نمی‌خورم، هوش و حواس گل شب بو برای من کافی است، گل باران هزارروزه، دنیا اشتباه می‌کند، باغ انار از این طرف است و درغارهای پر از نرگس است.

مدیر مسئول انتشارات سرزمین اهـورایی تاکید کرد: امیدوارم این کتاب ارزنده به زودی مراحل طبیعی قانونی خود را طی کند و با وعده‌هایی که شنیده می‌شود به همراه دیگر آثار انتشارات سرزمین اهورایی که در انتظار دریافت مجوز هستند آماده شده و روانه بازار نشر شود.

علی باباچاهی متولد ۱۳۲۱ در کنگان از شهرهای توابع بوشهر است و از سال ۱۳۴۶ در کار شاعری بوده و حدود ۵۰ عنوان کتاب شعر، نقد و بررسی و تئوری شعر منتشر کرده است و از شاعران فعال و نوگرامی معاصر است. کتاب «هفتاد گل زرد» به مناسبت هفتاد سالگی تولد شاعر و با عنوان فرعی «علی بابا چاهی در وضعیت دیگر» شامل منتخب اشعار، نقد و بررسی کارنامه شاعری باباچاهی است و به کوشش محمد لوطیج به زودی توسط انتشارات سرزمین اهـورایی در قطع رقعی و حدود ۲۵۰ صفحه منتشر می‌شود.

لینک خبر:http://www.ilna.ir/news/news.cfm?id=125816

 در این جا بخوانید:

http://www.sharghdaily.ir/1392/09/04/Files/PDF/13920904-1889-52-8.pdf

بخش نخست

متن کامل را در آدرس زیر ببینید:

http://www.sharghdaily.ir/1392/08/26/Files/PDF/13920826-1882-98-9.pdf

شعر کوتاه سابقه‌ای به‌اندازه تاریخ سرایش شعر فارسی دارد. نخستین سروده‌های پارسی شعرهای کوتاهی بوده‌اند. شاید قدیمی‌ترین شعر کوتاه فارسی دری بعد از اسلام این شعر کوتاه باشد‌: کور خمیر آمده/ خاتون/ دروغ کنده. بعد‌ها هم شعرهای کوتاهی با نام‌های رباعی و دوبیتی و تک بیتی و ترانک و طرح و نوخسروانی و سه‌گانه سروده شده‌اند و در روزگار ما هم شاعر جوان بدون اینکه شعر، تجربه زندگی آنها شده باشد با تجربه فرهنگی‌هایکوی ژاپنی سروده و نوشته تا شاید بتواند شبیه باشو و... دیگران شود. بیا گوش‌ماهی جمع کنیم شامل 216 شعر کوتاه علی باباچاهی است که به تازگی نشر ثالث آن را منتشر کرده است. این شعر‌های کوتاه را باباچاهی با هوشمندی شعرک می‌نامد و هیچ اصراری ندارد تا تجربه‌های شاعرانه خود را با شاعرانی قسمت کند که به لحاظ درک و دریافت شعری در یک سو قرارندارد. همچنین دو رباعی با تعریف شاعر در بخش رباعی در پیاده روآمد که‌ای کاش نمی‌آمد. در پایان این کتاب به شیوه بسیاری از مجموعه شعرهای شاعر گفت‌وگوی سیروس نوذری با باباچاهی با عنوان شعرک سازان و‌هایکوبازان آمده است .هایکو شعر ایرانی نیست و اصرار برخی از نویسندگان و شاعران برای ترویج نوعی قالب شعر ژاپنی ناشی از عدم درک درست از مبانی و پشتوانه شعرایرانی است. تفاوت فرهنگ‌ها تجلی فرهنگی متفاوتی دارد و ما ندانسته بی‌آنکه به عظمت شعر شکوهمند فارسی از قبل از اسلام تاکنون پی برده باشیم نوشته‌های کوتاه را به دل و جان با نام‌ هایکو می‌پذیریم. هایکو دارای بنیان‌های معنوی است و رویکرد او به دامن طبیعت بر اساس نوعی نگرش دینی و معنوی شکل می‌گیرد. به قول دوست دانشورم منصور مومنی: آنچه شاعر ژاپنی در‌هایکو از طبیعت بیان، تقدیس و کشف می‌کند، فقط صورت زیبای ظاهر نیست، دنیایی از تجربه زیست معنوی پشت آن قرار دارد و سعی شده است که منتقل شود. بر همین مبنا و شناخت است که باباچاهی با درایت معتقد است که‌هایکو بر زیستی ناب و نادر درنگ دارد و‌هایکو کاملا در کار پرده برداشتن بین جان وجهان است‌. به همین دلیل شاعر نام شعر‌های کوتاه خود را شعرک می‌نامد. اما بسیاری از شاعران جوان هر شعر کوتاه سه سطری را با افتخار‌هایکو می‌نامند.‌هایکو شعر ایرانی نیست و با مبانی ذهنی و زبانی شعر فارسی همگون و هماهنگ نیست. باباچاهی به این مهم پی می‌بَرد و تلاش می‌کند تا در ادامه سنت کوتاه‌سرایی شعر فارسی، شعر‌های کوتاهی بسراید. به باور شاعر ‌هایکو معطوف به راهی هم نیست، به عینیت اشیا نیز بی‌توجه است: با اشکال مختلفی / قرار ملاقات دارم / با اشکالی که نمی‌دانم / چه شکلی‌اند!؟ شعر کوتاه در زمان و زمانه ما که عصر سرعت و شتاب است مورد اعتنا بیشتری قرار گرفته است و در سالیان اخیر به نام‌های مختلف هم شاعران به کوتاه سرایی روی آوردند و هم خوانندگان دنیای جدید که در نوعی سردرگمی و عدم آرامش زندگی را سپری می‌کند این نوع شعر را پسندیده‌اند؛ به قول باباچاهی‌: تو خیلی دشواری: / شعر ساده / مخاطب آماده.شعر‌های کوتاه باباچاهی خواندنی است. شعر‌های بلند در مسیر خواندن تجربیات مختلفی از زندگی انسان امروز را تصویر می‌کند اما شعرک‌های او به دلیل نبود امکان فضاسازی بلند ،قابل قبول به نظر می‌رسد. درشعر کوتاه امکان سیال بودن زبان وجود ندارد از این رو بازی زبانی در این دسته شعرهای باباچاهی به شدت تقلیل می‌یابد. حتی زمانی که به فکر این بازی‌هاست این امکان محقق نمی‌شود:با زبانم / بازی‌های زبانی می‌کند / فلفل قرمز.باباچاهی شاعری است که تجربه‌های مختلف شاعرانه را از سال 1346 تاکنون پشت سر گذاشته است. تحول و تغییر در نظام زبانی که منجر به معناهای گونه گون شده ناشی از نوعی ادراک شاعر در پیوند با هستی است. برخی شاید با نوعی تعمد خود را شاعر پست مدرن بدانند یا ادای شاعرانی را در آورند که می‌خواهند با نگاهی کثرت گرایانه زندگی شاعرانه خود را معنا دهند. اما من بر این باورم که جدای از ارزش‌های زیبایی شناسی شعر او، باباچاهی شعر را در موقعیت می‌سراید این موقعیت، بر اساس نظام گوناگون جهان امروز شکل می‌گیرد. دست نمی‌زد به خودش/ پروانه/ پرپر که شد/ چه کند؟ شعر‌های کوتاه، تجربه متفاوتِ شاعر در رویارویی با زبان و جهان است. او سهم خود از دیدن و ندیدن را به حداقل‌ها تقلیل می‌دهد تا درجهانی که امکان بروز هرنوع درازگویی نیست بتواند با این فضا همراه باشد .قصد ندارد که بترساند/ پرندگان را در باغ / کلاه حصیری من. تجربه شاعرانه باباچاهی در شعر‌های کوتاهش مانند تجربیات زندگی او فراوان وگونه‌گون است. او هم به مفاهیم زندگی انسان توجه می‌کند و آن را به نمایش می‌گذارد و هم به مصداق‌های عینی وجود در جهان تمایل نشان می‌دهد. نگرش تغزلی، نگرش فلسفی، نگرش طبیعت گرایانه و نگرش اخلاقی دراین دسته از شعرهای کوتاهِ باباچاهی دیده می‌شود. رویارویی باباچاهی با آدمیان و زندگی و جامعه برخوردی طنزآمیز است. انگار او هیچ چیز را جدی نمی‌بیند. در رفتار و گفتار روزانه او نیز این رفتار طنزآمیز کاملا هویداست. او در همه رفتارهای روزانه خود نگاهی طنز آمیز دارد. این رفتار در زبان شعرهای کوتاه نیز حضور دارد. شاید بی‌اغراق بخش زیادی از شعر‌های کتاب بیا گوش‌ماهی جمع کنیم روایت طنزآمیز شاعر در رویارویی با پدیده‌های بزرگ و کوچک زندگی است. این هم نوعی زندگی است: / پا گذاشتن / روی دُمِ مار. یا در شعری فراموشی سنت را به زبان طنز بیان می‌کند‌. کوزه نیشابوری/ اسم خیام را/ نشنیده بود.در شعر‌های کوتاه امکان فضاسازی و اجرای‌های مختلف زبانی نیست. یا شاعر کمتر مجال می‌یابد تا با تمهیدات و مقدمات مضمون را به فرم دلخواه در آورد. شاعرِ شعرهای کوتاه، در سه یا چهار سطر همه‌اندیشه‌ها، احساسات و تخیلات را با حداقل حروف و کلمات به زبان شعر می‌سراید. و این مهم زمانی سخت‌تر می‌شود که شاعر بخواهد از زمان و زمانه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، شاعرانه به زبان طنز انتقاد کند.در این شعر کوتاه علیه خرد به زبان طنز می‌ستیزد:عقل درستی دارد / قاصدکی که / به دنبال باد / می‌دود. شاعر در این کتاب هم با معشوق، هم با طبیعت، هم با پرندگان، هم با خیابان و اتوبان، وهم با خواننده شعرهایش رفتاری انتقادی و طنز آمیز دارد. رفتار طنزآمیز باباچاهی در شعرهای کوتاه طنزآمیزِ این کتاب در تقابل، تضاد و تناقض امور مختلف هستی شکل می‌گیرد. تناقضی که در درون خود راه به سوی شعر شدن دارد. به همین دلیل گاه شعرک‌های این کتاب با بهره‌گیری از همین تناقض‌ها به سوی ساحت چندمعنایی راه می‌برد و شاعر ناآگاهانه به سوی جهان جدید گام بر می‌دارد:گریه نکن / به گوری که / فعلا / مرده ندارد.

منبع: روزنامه ی آرمان

علی باباچاهی، شاعر صاحب نام کشور، نمایش «مثل آب برای شکلات» را اثری مدرن و دلچسب ارزیابی کرد و گروه نمایش نیز اجرای خود را به این شاعرجنوب ایران تقدیم کردند.

به گزارش دریافتی سایت ایران تئاتر، این شاعر پیش کسوت با بیان اینکه بومی کردن یک اثر نوشتاری حتی شعر، رمان و داستان کوتاه موجب می شود تا اثر ارج و قربی پیدا کند، گفت: من به عنوان یک مخاطب علاقه مند به تئاتر، که اهل ادبیات هم هستم، نه یک منتقد متخصص تئاتر، معتقدم این نمایش یک اجرای واقعاً مدرن است. متن نمایشنامه از یک رمان می آید، به همین دلیل خواسته و ناخواسته در یک فضای مدرن با این اجرا مواجه می شویم، اما آنچه در ابتدا به نظرم رسید و جلب نظر کرد، بومی کردن این متن در قالب اجرای نمایش «مثل آب برای شکلات» است.
وی در ادامه افزود: آمیزش طنز و جدیت از خصوصیات محوری این نمایش است که همین هم موجب می شود تا این نمایش از کسالت  به دور شود و دلچسب به نظر آید.
باباچاهی با اشاره به اینکه در این نمایش مسئله تظاهر به مدرن بودن از سوی کارگردان دیده نمی شود، بیان کرد: به همین دلیل درونمایه یا جلوه های مدرن نمایشی به سمت انتزاع نمی رود. در واقع کارگردان، که پردازنده متن نمایشی هم است، سعی ندارد با مجرد کردن متن، مدرن نمایی کند، بلکه رو به سمت اختلاط دارد.
 این شاعر معاصر ایران اذعان کرد: آنچه این نمایش را دلچسب تر می کند، درآمیختن اثر با موسیقی است که خود آمیزه ای از موسیقی بومی و غیر بومی است و در نهایت هم به نفع موسیقی بومی (جنوب) تمام می شود، در حالی که در احاطه موسیقی بومی نمی ماند.
وی ضمن تبریک به گروه جوان این نمایش و  ابراهیم پشت کوهی در مقام کارگردان، که با وجود کمبود امکانات چنین نمایشی را به صحنه آورده اند، تصریح کرد: باید بگویم که کمی سر و صدای بازیگران این نمایش زیاد بود که می توانست تعدیل یابد و به تصنع در بازی نگراید، زیرا به نظرم  این همه سر و صدا چندان با نمایش موضوعیت نداشت.
 نمایش «مثل آب برای شکلات»، که تا 30 مردادماه هر روز به جز شنبه ها ساعت 21 در تالار چهارسوی تئاترشهر روی صحنه است، تاکنون میزبان  بسیاری از چهره های صاحب نام و اهالی ادب و هنر همچون علی باباچاهی، نجف دریا بندری، بهمن فرمان آرا ، رضا کیانیان ، بابک حمیدیان ، رویا افشار، امید روحانی ، محبوبه بیات، مریم معترف، خسرو احمدی، احمد احمدی نسب، علیرضا بهنام ، اتابک نادری ، فرحناز اصغری سرابی، مهشید نونهالی و مسعود فروتن بوده است.

منبع: سایت خبرخوان

چند شعرک از علی باباچاهی

(1)

نه عطری بزن به خودت

نه چراغ های حیاط را خاموش کن

آدم مرده چه می داند

گل شب بو چیست         ستاره چیست .

(2)

آمدن با من نبود

تو را دیدم         فهمیدم

رفتن         با من است

نمی روم.

(3)

سارا پیر شده

انار         غصه خورده         زمین گیر شده

دارد         ندارد شده         در امتحان         رد شده

رفتن به مدرسه

دل خوش می خواهد.

(4)

گاز اشک آور

میان تو و مجنون هم

فاصله انداخته

لیلی !

به نظامی چیزی نگو !

(5)

نقطه چین نمی کنم اسمت را

به چینی می نویسم

تا پروانه ها فقط

از بر کنند.

به شیوه ی خودشان عاشق می شوند

 علی باباچاهی. نشر مروارید.۱۳۹۲

به شیوه ی خودشان عاشق می شوند، مجموعه ای از عاشقانه های علی باباچاهی است که از سوی انتشارات مروارید در نمایشگاه امسال عرضه شده است. این مجموعه ی 220 صفحه ای در حقیقت عاشقانه های مجموعه های سه دهه ی اخیر باباچاهی است. به شیوه ی خودشان عاشق می شوند با عاشقانه های "منزل های دریا بی نشان است" شروع می شود و به تفکیک مجموعه شعرها با مجموعه های نم نم بارانم، عقل عذابم می دهد، قیافه ام که خیلی مشکوک است، رفته بودم به صید نهنگ، پیکاسو در آب های خلیج فارس، فقط از پریان دریایی زخم زبان نمی خورد، هوش و هواس گل شب بو برای من کافی ست، گل باران هزار روزه،دنیا اشتباه می کند، باغ انار از این طرف است و بیا گوش ماهی جمع کنیم ادامه می یابد.

کتاب با مقدمه ای از باباچاهی درباره ی عاشقانه و تلقی او از عاشقانه نویسی همراه است. در این مقدمه با تعریف متوسع تری از عاشقانه مواجه می شویم، به عبارت دیگر شاعر معیارهای شعر عاشقانه را از حد معمول فراتر برده،  روابط عاشقانه ی کلمات و عشق بازی واژگان را نیز در ردیف تغزل جای می دهد. به گونه ای که در پاره ای شعرهای مجموعه، از عشق به رنگ متداول اثری نمی بینیم، بلکه بیشتر سیلان کلمات و عشق ورزی کلمات را به حساب نوعی تغزل گذاشته است.

به رغم عنوان فرعی کتاب، با کتابی موضوع محور مواجه نیستیم، به این معنی که شعر عاشقانه ی باباچاهی، همیشه مبتنی بر موضوع نیست، اگر چه رنگی از عشق بر سراسر شعرها پاشیده شده باشد.

از آن جایی کتاب، عاشقانه های سه دهه ی اخیر باباچاهی را مجموع می کند، علاوه بر تعقیب دگردیسی عاشقانه نویسی در پرونده ی شاعر، در این مجموعه می توان شیوه ی تکاملی و سیر تحول زبان و چگونگی اجرای شگردها را نیز دنبال نمود.

بهار آمده است"؛ بحث در این نیست!
"دریچه را بگشای"؛ مسئله این است!
تجربه و تدبیر اما در این میان کارسازتر است. در این معنا که به تعبیر سعدی: "به قفا می نگرم" که چه سال وَ سال هایی بر ما گذشت وَ چه احوالی!
و "ز همراهان اثر جز نقش پا نیست!" چه تفاوت که اهل هنر بوده باشند این رفیقان یا جانشان از گرسنگی در خطر؟!
راستی در سالِ پشتِ سر چه مایه مهر و گشاده دستی با اطرافیانِ خود داشته ایم وَ چه میزان حسد و تنگ چشمی احتمالا؟!
"هرچه بود گذشت" بگذریم! وَ می گذرد همچنان که گذشت وَ می گذرد!
پس بهتر آن که بگشائیم از نو دریچه را و دریچه ها را یکی یکی بر افق هایِ پیشِ رو! با نکته هایی که از گذشته آموخته ایم و گذشته ها مسئله آموزند غالباً!
بهار اما یک بهانه است. عید یک بهانه است. گیرم سنتی دیرینه که در این ایام غبار کینه ها را از سینه ها می زدوده اند. ما نیز چنین کنیم چرا که: "چنین کنند بزرگان!"
عید برای کودکان دلپذیرتر است! گرفتاری ها اگر اجازه ندهند که به کودکِ درونمان فرصتِ بازی و طنازی بدهیم، سخت باخته ایم ما! وَ خفه کرده ایم – بی آن که بدانیم – کودکِ معصومی را که گاه و بیگاه منتظرِ بازی کردنِ با ماست.
به بیان دیگر شرط ادب و طرب آن است که مسیر "نگاهِ"مان را کمی تغییر بدهیم؛ تا ببینیم وَ بشنویم صدای امواج دریایی که در کنار ماست. گویا همان ساحل نشینانی هستیم که عاجزیم از دیدن و شنیدن دریا. از فرطِ تکرارِ دیدن ها البته!
نگاه تازه، زبان تازه!
ما اهل صحبتیم نه نصیحتگر بیکار! چرا که عشق را برتر از عقل روزمره (عقل معاش) می دانیم.
فرصتی است اکنون که ما یارانِ شما  به سهم خود دریچه را بر بهارِ در راه بگشاییم وَ "طالع اگر مدد کند"، در سالِ نو با احوالِ نوبه پیشواز شما خواهیم آمد وَ کتاب به کتاب به شما لبخند خواهیم زد.
این عشق بی گمان دوطرفه است، هم چنان که تا امروز بوده. امروز، فردا، روز و نوروزتان خوش؛ وَ بهاران خجسته باد!

علی باباچاهی
بهار 92
به نقل از سایت انتشارات نگاه

گفت وگوی اختصاصی نگاه با علی باباچاهی

کبریت اختراعِ مادرم بود !

نگاه: علی باباچاهی هرازگاهی به انتشارات نگاه سر می زند. گاهی برای چاپ مجموعه شعر وگاه برای انتشار کتاب های انتقادی اش. اما بعضی وقت ها هم می آید تا سری به ما بزند و دلی تازه کنیم . چند روز قبل که باباچاهی به دفتر نگاه آمد نشستیم و کلی ازدیروز و امروز خودمان و شعرحرف زدیم . فرهاد خاکیان دهکردی نویسنده جوان و منتقد فعال این روزهای مطبوعات هم در جمع ما بود، او فرصت را مناسب دید تا چند سوال اساسی در باره شعرازباباچاهی بپرسد واو هم درکمال خوش رویی به همه سوالات پاسخ داد.
آن چه در سایت خبری تحلیلی انتشارات نگاه می خوانید گفتگوی کوتاه فرهاد خاکیان دهکردی با علی باباچاهی است .


با خبر شدیم به زودی مجموعه شعر "باغ انار از این طرف است" از شما در انتشارات نگاه منتشر می شود . این مجموعه آیا به لحاظ شکل و فرم شعری در ادامه همان مجموعه های قبلی شماست ؟
اول باید بگم که در برخی آثار اخیرم مثلا در " هوش و حواس گل شب بو .. " و همچنین در " باغ انار ... " شکل و یا فرم با تصور رایج همخوانی چندانی ندارد. دراین معنا که محمد حقوقی به تبع نیما بر آن تاکید داشته است . بی شک ضرورت داشت که شعر نو فارسی به پیشنهاد نیما ازوحدت ارگانیک برخوردار باشد . بهترین آثار بهترین شاعران پس از نیما بر همین مبنا پدید آمد . من نیز با شلخته نویسی میانه ای ندارم . مثلا سپهری د ر برخی شعر های بلندش حرَاف است و صرَاف نیست و در نتیجه شعرش فاقد فرم است . اما آنتی فرم مقوله ای دیگر است ، آنتی فرم در شعر های من پیشنهاد کننده فرم های دیگری است که مراقبت ظریفی بر افشانش های صوری دارد و این افشانش همان چیزی است که شعرهای اخیر مرا گسسته نویس نشان می دهد .
در پرانتز بگم شعری که بر مبنای شایدها و نه باید ها احتمالات نه ایقان و قطعیت ، چند روایتی و نه یک روایت ثابت و... نوشته می شود، سرنوشت شومی ! جزایی ندارد . بله ! شعر های " باغ انار ...." ادامه همان پریشان احوالی هاست .

مخاطب در مواجهه با شعر شما ابتدا با نوعی گسست در بیان روبرو می شود ، آیا این نوع رویکرد تعمدی است ؟
هر متنی که پدید می آید مجموعه ای از تعمدها ( هوشیاری ها ) و غیر تعمد ها ( ناهوشیاری ها ) است . مولانا و حافظ در نگاه نخست رویکرد تعمدی به شعر دارند . این بزرگ مرتبه گان ،هوش و حواس شان خیلی جمع است که وزن و قافیه و ردیف و... شعرشان دقیق و درست باشد و بر دیگر تکنیک های ابداعی یا غیر ابداعی شعرشان اشراف کافی( دانستگی =تعمد ) داشته باشند . دلدار می گوید " قافیه مندیش " ! فقط به دیدار من فکر کن . دلدار دل خوشی دارد لابد ! ناهشیاری صرف در شعر یک دروغ است ! اما همان طور که ناهوشیاری در ارتباط با هوشیاری معنا پیدا می کند ، رویکرد تعمدی یا غیر تعمدی نیز در کنار یکدیگر هستی پیدا می کنند . در غیر این صورت باید تا هزار سال دیگر" سیاه " و " سفید " ، " ظلمت "و " نور " ... را باید از هم جدا کنیم . نه جانان من ! قافله دیری است راه افتاده است . این پدیده ها تفکیک ناپذیرند .

معنا در شعر شما امری ما بعدی است . و گاه به سمت فرامعنایی می رود . ساحت فرامعنایی با دنیای بی معنا در شعر چه تفاوت هایی دارد ؟
اگر بپذیریم که زبان شعر وسیله ی صرف ارتباط نیست ، معنا ، بی معنایی و فرامعنایی در ساحت شعر ، معنا پیدا می کند . در عین حال بین معناهای منطقی و معناهای غیر منطقی فاصله است . شاید معنا های غیر منطقی همان فرامعنایی باشد که شما از آن یاد می کنید . به گمان من معناهای انتفاعی و منطقی و حکمی و پند آموز در عرصه ی شعر ( تاکید می کنم در شعر ) کلا بی معنایند . این بی معنایی اما با بی معنایی های متصور و متحمل در شعر بسیار فرق دارد . به گمان من فرامعنایی یا بی معنایی ( که در شعر به شدت تاویل پذیرند ) تفاوت چندانی ندارند . مگر آنکه ناگهان از دستمان در برود و هوس کنیم این بی معنایی را از حوزه ی شعر بیرون آورده و آن را بکشانیم به عرصه های منطق ، گفتمان های انتفاعی و ...اما کار شعر ( زبان شعر ) افسون زدایی از معناهایی است که اقتدارگونه ، ثابت و حق یه جانب جلوه می کنند . از سویی کار شعر برکشیدن معناهای متداول و شناخته شده به مرتبه ای است که بی معنا یا فرامعنا به نظر رسند .

شما به هنگام شعر گفتن به چه می اندیشید. نزدیک شدن به ساحت دنیای جدید یا ایجاد فضاهای چندگانه یا رو به سوی بی سویی ؟
یقینا به " الهام " و " الهه اصلا فکر نمی کنم . در عین حال وقت های شعر ( لحظات خاص نوشتن ) ساکن ، ثابت ، یک شکل و یکنواخت نیستند .و گاه خبری در یک روزنامه وقت نوشتن را برایم تعیین می کند . گاه فاجعه ای آن چنان به بهت وامی دارم که از نوشتن شعر خجالت می کشم . گرچه بعدها می بینم که همین فاجعه دره یا دهلیز های هولناکی در شعر هایم ایجاد کرده است . می دانم که جای سیه چشمان شیرازی و ترکان سمرقندی در شعرم خالی است .

کدام مجموعه شعرتان با دنیای ذهنی و فکری امروزتان نزدیکتر است ؟
دنیای امروز من از هزاران سال پیش می آید . شعر های امروزی بعضا امروزی نیستند .پوست پیازی اند گاهی . البته پوست پیاز هم ناز و اطوار خودش را دارد . مشکل است خیلی مشکل است گزینش این کار برای من . به ویژه که شهری است پرکرشمه و خوبان ( شعر های بنده !! ) زشش جهت !

آیا شما برای نزدیک شدن به ساحت شاعرانه نیاز به مقدمات و تمهیداتی دارید ؟
آن قدر در این سی و چند سال عمر ! ! مشت و مال شده ام که از پیش اندیشیده شده ها به وقت نوشتن زیر نوک مدادم ( لابد تعجب می فرمایید ) پیدایشان می شود فورا . غم نان هم که نگذارد نوشته ام ،می نویسم باز .از ترکیب ساحت شاعرانه هم چندان خوشم نمی آید !
معتاد به نوشتن شعرم . کسل احوال می شوم و بی قراری می کنم به وقت ننوشتن . کودک می شوم و بهانه گیر !سراغ مادرم را می گیرم . دریغا... دوروبرم که تاریک می شود ، کبریت می کشم و کبریت اختراع مادرم بود !

به نقل از: http://www.entesharatnegah.com/

قاتل معصوم

وقت اعتراف رسیده        کاملاً رسیده

انجیرهای رسیده-له شده        وَ افتاده از درخت        زیر دندان مرد مراکشی     

                                                                    بیشتر مزه می‏دهد

در مراکش         هیچ زنی را به جای انجیر قورت نداده‏ام

زندگی من در سبد انجیری سپری شد         می‏شنوم جیرجیرشان را

جیغ می‏کشند: جیر جیر!

و من شده‏ام سنگی که گنجشک پریده از دهن مار در سینه دارد

راستی آن‏وقت‏ها      دنگ  دنگ  دنگ

و درخت انجیر        دور از حیاط مدرسه       رنگ به رنگ که می‏شد      

                                          دیر و زود       به سراغش می‏رفتم

جیر جیر       کمک کمک!

رحم نمی‏کردم به ریز و درشت 

و جنازه‏ها را       نه در حیاط مدرسه چال می‏کردم

نه زیر درخت        وَ در چشم آهویی که از ترس پا نگذاشته بود به فرار

هیچکس         درست         درستِ درست         ندانست که

دانه‏های انجیر       خانه و کاشانه‏ی دوشیزگان و زنانی بودند که

می‏تراوید از نُکِ انگشتانشان معصومیتی که هی می‏تراوید

یکی چشم‏هایش را جا گذاشت در کُنده‏ی درختی که دارکوبی آن را سوراخ کرده بود

یکی لاله‏ی گوشش را زیر بوته‏گل سرخی که مرغ سقا آن را آب داده بود

کدام بقیه؟       خب!         درست!

این یکی که در ته جیبم دراز کشیده       وَ در پوست یکی از پسته‏ها پنهان شده

یا برادران غیورش[1] را باید صدا بزنم

یا مردان سفیدپوش باید کمک کنند       آژیر      آمبولانس

اول لابه‏لای پوست پیاز وَ ساقه‏های نرگس       خشک می‏کردم و ترشان

بعد بی ‏آن که با فرار        قراری گذاشته باشم-

روی پیرهنم خون شتک زده بود

اولین جنایتم را اناری به گردن گرفت که از شوهر پنجم‏اش جدا شده بود

می‏دریدم و می‏قاپیدم از قفسه‏ی سینه‏ها چیزی       وَ رُپ رُپ رُپ

می‏بردم به خانه وَ مادرم از پلنگیِ پسرش      غش می‏کرد

بعداً شتردزد نشدم

طناب به گردنم نینداختند       ولی باز هم

قلمی‏ها را در پاکت سیگار       وَ می‏گذاشتم کنار خداحافظ

و تپلی‏ها را در قالب رباعی        وَ گناهش را به گردن خیام

قاتلی اما که قتل‏های مرتکب نشده را به گردن می‏گیرد

پسر تازه بالغی‏ست که فکر می‏کند

گلاب کاشانی اسم دختری‏ست که دیروز عصر       در عطاری

او را دیده        وَ سخت پسندیده.

به گزارش خبرنگار كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين شاعر مي‌گويد، به تازگي دو كتاب «دنيا اشتباه مي‌كند» و «باغ انار از اين طرف است» را تدوين كرده است كه اين كتاب‌ها دربرگيرنده‌ي شعر‌هاي دو سال اخيرش است و آن‌ها را به ترتيب نشر نگاه و نشر به‌نگار منتشر مي‌كند.

باباچاهي همچنين گفت، منتظر است تا كتاب ديگرش كه در انتظار نوبت چاپ است يعني «بيا گوش‌‌ماهي جمع كنيم» توسط نشر ثالث منتشر شود. اين كتاب شعر‌هاي كوتاه اين شاعر را دربر مي‌گيرد.

كتاب «گزاره‌هاي پيوست؛ 90 سال شعر معاصر فارسي» ديگر اثر ديگر او نيز از سوي نشر ديبايه در نوبت دريافت مجوز نشر است.

باباچاهي مي‌گويد، در ادامه‌ي كتاب «گزاره‌هاي منفرد» در نقد و تحليل شعر معاصر ايران، كتاب «گزاره‌هاي پيوست» را تدوين كرده است. به گفته‌ي او، اين اثر تحليلي ـ انتقادي نيست؛ بلكه به نوعي آنتولوژي شعر معاصر فارسي از شعر «افسانه‌»ي نيما يوشيج در سال 1301 تا كنون را دربر مي‌گيرد، اين كتاب تدوين خطي ندارد و سعي شده است شعر‌هاي شاعران با توجه به انتسابي كه به جريان‌هاي شعري دارند، در اين مجموعه ارائه شود. از اين منظر، يك اثر تحقيقي بدون شرح هم هست. همچنين در عنوان هر شعر يك گزاره‌ از نيما آمده است.

كليات اشعار علي باباچاهي هم توسط انتشارات نگاه در دست چاپ است. اين كتاب دربرگيرنده‌ي شعر‌هاي 20 مجموعه‌ي اوست كه در دو جلد و 3000 صفحه منتشر مي‌شود.

كتاب‌هاي «هوش و حواس گل شب‌بو براي من كافي است»، «اين هم يك شوخي بود»، «گل باران هزارروزه» و «نم نم بارانم»، «گزينه‌ي اشعار» و چاپ تازه‌ي كتاب «گزاره‌هاي منفرد» آثاري است كه در يك سال اخير از اين شاعر منتشر شده است.

«اهمیّت علی باباچاهی بودن»¹

هادی خورشاهیان

در کلمه زاده شد

شیشه‌ی شیرش را سر کشید    در کلمه

جیغ و ویغ    در کلمه

دستم بگرفت    در کلمه    ول کرد    در کلمه

                                                      «از مجموعه‌ی گُل ِ بارانِ هزار روزه، ص 61»

علی باباچاهی هفتاد سال است دست به همین کارها می‌زند در کلمه. از روزی که برای اولین بار شعری از او خواندم، بیش از بیست‌سال می‌گذرد. چهل و پنج سال پیش اولین کتاب شعرش را چاپ کرده است.  در این سال‌ها، هر وقت او را دیده‌ام یا صدایش را شنیده‌ام به یادش آورده‌ام که این همه سال خواندن و نوشتن را ستایش می‌کنم.

باباچاهی در حوزه‌های مختلفی کار کرده است. اما از دهه‌ی شصت، در بین آزادسراها، شعرهای او به همراه شمس لنگرودی و سیدعلی صالحی، بیش‌تر به چشمم آمده است. اما هستند برخی‌های دیگر که هم‌چون او پنجاه‌ سال شعر سروده‌اند، اما من چرا آن‌ها را ستایش نمی‌کنم؟ باباچاهی، امروز مردی با بال‌های بسیار بزرگ است که پنجاه سال در جریان بوده است. در اصل خودش جریان بوده است.

باباچاهی شعر پویایی دارد. می‌گویید نه، شعرهایش را بخوانید. باباچاهی از آن دسته شاعران پویایی است که شعرش خواندنی هم هست. حالا گیرم بعضی از سلیقه‌ها شعرش را نخوانند.

عمر جهان کم‌کم دارد بر او می‌گذرد اما خودش و شعرش به طرز اعجاب‌آوری جوان است. این البته یک طرف قضیه است. تا این جایش خیلی به من ربطی ندارد. شعر می‌گوید و شهرتش را هم خودش می‌برد. اما باباچاهیِ شاعر، یک وجه دیگر دارد که به من و نسل من و تو و نسل تو ربط دارد.  خیلی‌ها هستند که پنجاه سال است کتاب می‌خوانند اما او یگانه است.

باباچاهی به جرأت یگانه است. از این جهت که سال‌هاست شعر همه را می‌خواند و می‌بیند و درباره‌ی آن حرف می‌زند و می‌نویسد. حالا با زبان طنز خودش، شاه کسی را هم کیش می‌کند و مرزهای کشور شعر خودش را گسترش می‌دهد. در مجلس آدینه که بود شعر خیلی از جوان‌ها را چاپ کرد. یک‌طورهایی با انتخاب‌هایش جریان شعر خوب جوان را به خیلی‌ها؛ اعتراض دارید؟! خیلی‌ها نه، اصلن به من یک نفر نشان داد.

کتاب نوشت. مصاحبه کرد. سخن‌رانی کرد. و همه‌ی این کارها را برای شعر جوان انجام داد. بروید و ببینید جز در کتاب‌های او، در چند جای دیگر می‌توانید آن‌همه شعر جوان و نام شاعران جوان را یک‌جا ببینید؟ باباچاهی علی‌رغم این‌که گاهی حتا با بی‌انصافی، می‌خواهد بعضی‌ها را سر جای خودشان بنشاند، انصافن منصف هم هست. دیده‌ام بعضی وقت‌ها که بعضی‌ها را ندیده، یا ندیده گرفته؛ بعدها جبران کرده است یا دلش خواسته جبران کرده باشد.

پیرمردهای این‌جوری تعدادشان خیلی کم است. اصلن شاید در این حجم، همین یک‌دانه را داشته باشیم. در نقد به‌واقع همین یکی را داریم. در شعر هم، منوچهر آتشی و مفتون امینی در کهن‌سالی هم هنوز جوان بوده و هستند، اما نه به اندازه‌ی باباچاهی. اصلن او یک‌جورهایی خیلی هم اهل اندازه نیست با آن قیافه‌ی مشکوکش!

دوره‌‌‌‌‌‌ی سه جلدی «گزاره‌های منفرد» به‌علاوه‌ی «سه دهه شاعران حرفه‌ای» کتاب‌های ارزشمند باباچاهی در حوزه‌ی نقد شعر امروز است. او در نقد شعر امروز، از نیما شروع می‌کند و تا به امروز می‌آید و شاید تنها کسی باشد که این‌همه شاعران یک قرن اخیر را جدی گرفته است. نمی‌توان ادعا کرد او همه‌ی شاعران خوب این سده را دیده است، اما می‌توان مدعی بود که هیچ‌کس – حتا منتقد به‌روزی چون براهنی – به‌اندازه‌ی او شاعران جدی را خوب ندیده است.

در ابتدا فقط به این اسامی دقت کنیم: نیما، فروغ، اخوان، نصرت رحمانی، محمد حقوقی، احمدرضا احمدی، طاهره صفارزاده، رضا براهنی، محمدعلی سپانلو، یدالله رویایی، منصور اوجی، منوچهر آتشی، شمس لنگرودی، میرزاآقا عسگری، عباس عارف، فرشته ساری، کسرا عنقایی، سیدعلی صالحی، ندا ابکاری، نازنین نظام‌شهیدی، گیتی خوشدل، ژیلا مساعد، مسعود احمدی، هرمز علی‌پور، شاپور بنیاد، حمید عرفان، بهزاد خواجات، هیوا مسیح، هوشنگ ابتهاج، محمد آزرم، شمس آقاجانی، م.آزاد، ساعد احمدی، بیژن الهی، محمد بیابانی، ابوالفضل پاشا، محمد مختاری، گراناز موسوی، علی عبدالرضایی و ...

به این اسامی، هزار اسم دیگر را هم می‌شود اضافه کرد. باباچاهی این‌همه شاعر را در این چند دهه دیده است، شعرشان را خوانده است، درباره‌ی شعرشان اظهار نظر کرده است و برای آن‌ها مرتبه‌ای در شعر جدی امروز ایران در نظر گرفته است.

حالا به این عناوین و تیترها دقت کنیم: شعر نیما به سوی لحن گفتاری، راز ماندگاری یک شعر، شعر امروز؛ وزن یا موسیقی؟، غریبه‌گردانی در شعر فروغ فرخزاد، مقدمه‌ای بر شعر مدرن در ایران، تفرد رابطه در شعر امروز، جنبه‌های نو و معاصر شعر اخوان ثالث، اشاره به موج سوم در شعر امروز، استعاره، نماد و اسطوره در کارکردهای زبانی، مقدمه‌ای بر شعر گفتاری، رفتار با اشیا و عناصر در شعر امروز، تکلیف ما با وزن در شعر شاملو، شعرِ فکر و شعرِ ذکر، تحریر غیرتصویری شعر نیما، شعر گفتاری و نگاه و نگارش زنانه، موج ناب در دهه‌های اخیر، مراحل مختلف شعر امروز ایران و ...

تیترهای دیگر و نقد و بررسی مفصل شعر شاعران جدی معاصر را نیز به این تیترها اضافه کنید. علی باباچاهی در شعر و نقد پویا بوده است. توقع نداریم جامع و مانع باشد، اما گستره‌ی نگاهش وسیع است. همه را ندیده است، اما خیلی‌ها را دیده است که دیگران حتا نامشان را هم نشنیده‌اند. شاید اگر کسانی چون: حسن حسینی، موسوی گرمارودی، قیصر امین‌پور، سلمان هراتی، محمدرضا عبدالملکیان و چند نام دیگر را نیز دیده بود، می‌شد بیش‌تر به این باور نزدیک شد که او تنها کسی است که به همه توجه کرده است.

باباچاهی هنوز هم دارد شعر همه را می‌خواند و درباره‌ی شعر آن‌ها می‌نویسد. بال‌هایش را شاید روزی ‌آن‌قدر باز کند که بر سر همه‌ی ما سایه بیفکند. ما در آفتاب می‌نشینیم و شعر می‌نویسیم.

باباچاهی برای همه‌ی ما کتاب نوشته است. یک روز هم ما دسته‌جمعی برای او کتابی می‌نویسیم.

امیدوارم آن‌روز خیلی دور باشد تا بتوانیم از او خیلی بنویسیم.

بنویسیم او کلمه بود، کلمه‌ها از سر و کولش بالا می‌رفتند، کلمه‌ها راه می‌افتادند از دهانش می‌رفتند توی گوش‌هایش. می‌رفتند توی گوش‌های ما. 

 ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. منتشر شده در ویژه‌‌ی شناخت شاعرانگی علی باباچاهی، هفته‌نامه‌ی بیرمی ِ بوشهر، مردادماه 1391.

تاملاتی در آثار چند چهره‌ی معتبر شعر امروز ایران

«شـعـر ِ مـولـف، عـشـق ِ مـولـف » / عـلـی بـابـاچـاهـی / روزنامه شرق

 

*برای خواندن تصاویر، بر روی آن‌ها کلیک و بعد از ذخیره‌کردن بر روی کامپیوتر خود، با کمی زوم روی آن‌ها، سطرها را مشاهده کنید.

گزینه‌ای از اشعار» عـلـی بـابـاچـاهـی«در قالب مجموعه‌ای دوزبانه تحت عنوان» ایـن هـم یـک شـوخـی بـود« به ترجمه‌ی انگلیسی» سـعـیـد سـعـیـدپـور« و به اهتمام» ایـوب صـادقـیـانـی»، توسط » انـتـشـارات ویـسـتـار «منتشر شد. این کتاب در تیراژ 1100 نسخه و با قیمت 7500 تومان در کتابفروشی ویستار واقع در خیابان کریم‌خان زند، بین قائم‌مقام و خردمند شمالی، شماره 13 و دیگر کتابفروشی‌های معتبر تهران و شهرستان‌ها عرضه می‌شود.

:شعری دوزبانه از این مجموعه را با هم می‌خوانیم

مثل ایوب

در بیمارستان­‌ها اصلاً خبری نیست

مخصوصاً/ هفت و سه چار دقیقه

                          اول شب که رفت و آمد میخک­‌ها

                                  در راهروها/ ممنوع است

سیب سفیدی/ تنها

             گوشه­‌ی بشقابی را روشن کرده­‌ست

و کف دستی که به تدریج

تاریک می­‌شود

                از نفس تختخواب فلزی.

هفت و سه چار دقیقه/ اصلاً

وقت غروب

             وقت عصب­‌های قطع شده

وقت دهن­‌های بسته و

                           چشمان نیمه‌باز:

(خاطره­‌ها با ملافه­‌های سفید/ سفر می­‌کنند).

                                                   وقت دعا:

                                                 (شیشه­‌های خالی دارو

                                                              یکی یکی

شرمسار خدا می­‌شوند)

وقت چه می‌­دانم؟

                وقت عزا / وقت عروسی

                              (عقربه­‌ها دست می­‌کِشند از سر اعداد)

                                          هفت و سه چار دقیقه

وقت نفس‌­های آخر ایوب:

                  (ساعت دیواری/طبعاً

                              تاریک می­‌شود

                                          و کف دستی که به تدریج

                                                 از نفس کافور.)

و این‌که تو می­‌گویی ارواح کفن‌پوش را دیده‌­ای

               هفت پسر و سه دختر (هفت وسه چهار دقیقه)

                          و آن‌که خداترس بود و نوکرانی کثیر داشت...؟¹

                            در بیمارستان­‌ها اما اصلاً خبری نیست

                          وقت غروب

                                        وقت عصب­‌های قطع شده.

یا که تو از سایه‌ی شمشادها ترسیده‌­ای

                  (آبی/چیزی بنوش)

یا که یقیناً رازی در کار است

گرچه همین حالا

         آن‌جا

(من قول می‌­دهم)

سیب سفیدی/ تنها

گوشه­‌ی بشقابی را روشن کرده­‌ست.

                                                               بهمن‌ماه 1372

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- عیناَ از کتاب مقدس آمده.

 

LIKE JOB


Nothing is happening in hospitals
specially at 3-4 minutes past 7
       early evening 
               when the clutter of carnations
                      in corridors is banned

An apple white / alone
     has lit a plate corner

And a hand palm that dims gradually
      from the breath of the metal bed

3-4 minutes past 7 
Let’s say at sunset
Time of slashed nerves
Time of closed mouths and half open eyes:
(memories travel with white linen)

     Time of prayer:
(empty medicine vials are one by one shamed
before God)
Time of what else
Time for mourning / for wedding 
(pointers abandon the numerals)
3-4 minutes past 7 

Time for the last breath of Job:
(the clock/ naturally darkens 
and a hand palm gradually 
from the breath of camphor)
And what you say you’ve seen shrouded ghosts in streets
Seven boys and three girls (3-4 minutes past 7)
And he who was god-fearing and had many a servant…? 
Nothing happening in hospitals however 
Time of sunset
Time of slashed nerves.
Or you fear the shadow of box-trees
(drink water/ something)
or there’s certainly a secret
although right now
Over there
(I promise)
an apple white / alone
has lit a plate’s corner. 



«1993»

«قیافه‌ای در قاب»

نگاهی به مستند «این قیافه‌ی مشکوک» در سایت «رای‌بُن مستند»
نوشته‌ی «محمود بیتا»

تلاش کارگردان در به تصویر کشیدن آن‌چه عنوان فیلم است، قابل ستایش است. خاصه در هنر کم هستند کسانی که قیافه‌شان به قول عکاسان فتوژنیک باشد. این اثر صرفا در سطح گفت‌وگو با شاعر و دیگرانی که او را شرح می‌دهند، نمی‌ماند و به لایه‌هایی که کمتر در سینمای مستند ایرانی معمول است هم سرک می‌کشد، این‌که از سدسانسور بگذرد تا بتواند لایه‌های خصوصی‌تری هم پیش روی مخاطب‌اش بگذارد، بی‌این‌که هراسی حتا شاعر داشته باشد که مثلا آب معدنی می‌نوشد! 
...

ادامه‌ی مطلب را از این‌جا بخوانید.

طبق توافق به‌عمل آمده با یک پخش‌کننده‌ی محترم و معتبر محصولات فرهنگی - هنری، طی روزهای آینده، DVD مستند «این قیافه‌ی مشکوک» در تمامی کتابفروشی‌های معتبر استان‌ها و شهرستان‌های کشور قابل دسترسی است. 
امیدوارم خبر خوبی باشد برای آن‌دست عزیزانی که طی این مدت با پیام‌های پُر مهر عمومی و خصوصی‌شان، خواستار تهیه‌ی فیلم ِ من در شهر یا استان محل سکونت‌شان شده بودند. رفقای اصفهانی‌ام، اهوازی‌ام، کرمانی‌ام، شیرازی‌ام، رشتی‌ام، بندرعباسی‌ام و دیگر نازنینانی که باعث ایجاد انگیزه‌ی وافری در من شدند تا با سخت‌کوشی و سماجتِ تمام، بتوانم پخش‌کننده‌ی سراسری‌ای پیدا کنم تا دیگر هیچ عزیز ِ دور از تهرانی، صِرف دور بودن از مرکز، از دیدن فیلم شاعر مورد علاقه‌اش محروم نماند.
زنده باد شعر و شعوری که مخاطبی چون شما داشته و دارد. ایمان آوردم که شعر شمایید، شعور شمایید. 

ارادتمند همگی؛

وحید علیزاده رزازی (کارگردان «این قیافه‌ی مشکوک») / 20 تیر 91.

چاپ ِ چهارم «گزینه اشعار علی باباچاهی» توسط انتشارات مروارید منتشر شد. این مجموعه دربر گیرنده‌ی گزیده‌ی اشعارِ شاعر، مابینِ سال‌های 1346 تا 1382 است.

(از پیشگفتار کتاب) :

-امروز مباحث جدیدی درباب مدرنیسم و پست‌مدرنیسم مطرح شده است. تاثیر این مباحث را در شعر امروز چگونه می‌بینید؟
•    مبحث پست‌مدرنیسم در ایران با تاخیری نسبتا" چشمگیر مطرح شده. این «وضعیت» اما در غرب به یک سنت دیرپای فلسفی متکی است. از طرفی برآمده از مقتضیات اجتماعی – سیاسی و البته اقتصادی ویژه‌ای است. این موضوع به نوعی در مورد مدرنیته و مدرنیسم نیز صدق می‌کند چرا که خط فاصل پررنگی میان این دو مبحث (مقوله – پدیده) کشیده نشده است. همان‌طور که می‌دانید شعر امروز ما تا اکنونِ امروز (والبته در سرآغاز خود) به مدرنیت اجتماعی – هنری غرب توجه خاصی داشته است. به یاد بیاورید تحول شعر نو فارسی از مقطع حضور نیما که متاثر از شعر و ادب فرانسه است. جالب این‌که من در هیچ جایی با ابراز این اعتراض مواجه نشده‌ام که چرا شعر امروز فارسی متاثر از شعر مدرن غرب است؟ پیداست که شعر امروز ما بدون نظربازی با شعر و دیدگاه‌های نقد ادبی آن سامان، به این سامان نمی‌رسید. اخم و اعتراض سروران ما این‌ است که شما با اجازه‌ی چه کسی از دیدگاه فلاسفه‌ی متاخر (پست‌مدرنیست‌ها) متاثر شده‌اید؟ بدون اجازه‌ی آن عالی‌جنابان که نباید خوشحال یا متاثر شد! نظر من این است که تاکنون کسی از دانستن «خفه» نشده است مگر این‌که دانایی را طنابی مفت برای خفه‌ کردن خود در نظر گرفته باشد. استعداد خودکشی هم در این میان نقش محسوسی دارد!

انصاف اما برخی پست‌مدرن‌های دوآتشه‌ی ایرانی کمترین نگاهی به قفای خود (همین سابقه‌ی 70-80 ساله‌ی شعر نو فارسی) نمی‌کنند و با دهن‌کجی‌های بی‌جا به نحو و معنا و جمع و منها!، نوعی تارک دنیاییِ زبانی را برای شعر امروز به ارمغان! می‌آورند. گفت و خوش گفت که: «اگر شعر، یک سهامی خاص برای پنج یا ده نفر باشد که پشت دری بسته جمع شوند (خود بگویند خود بخندند) این شعر، چیزی از آب درمی‌آید شبیه انجمن‌های خصوصی یا باشگاه بریج و گلف و غیره». من نگویم که اینان - شاعران جوانِ متفاوت‌نویس – با این کارشان، میل به ناحق می‌کنند، جز این‌که می‌دانم با این شور شباب و شوق و شتاب، جامه‌ی خود سیه و دلق ما ازرق می‌کنند! آن‌ها می‌گویند ما می‌خواهیم به متن‌هایمان نیروی تازه‌ای ببخشیم، شما از ما محموله‌های معانی قطعی می‌خواهید؟ جواب من به این عزیزان این‌است: ارتباط، فهمیدن نیست، باورکردن است! و اما کمی کمتر از هفتاد من کاغذ کاهی را باید حاضر کنید تا علی باباچاهی نشان دهد از سرِ حوصله، تاثیر مثبت یا منفی مبحث پست‌مدرنیسم را بر بخشی از شعر امروز ایران.

قصه‌ی شعر و نقد شعر ما به سر نرسید، کلاغه اما نمی‌دونم به خونه‌اش رسید، یا نرسید؟

                                                                                                      پاییز 1382
                                                                                                   علی باباچاهی

صفحه‌ی ادبیات ایران روزنامه «اعتماد»، ویژه‌ی «علی باباچاهی»


شامل: 

*گفت‌وگو با علي باباچاهي، شاعر و منتقد باانگيزه انتشار مجدد مجموعه «نم‌نم بارانم»
هيچ‌وقت به رضايت خاطر خواننده فكر نمي‌كنم


*يك شعر تازه از علي باباچاهي
آدم آتش‌نشاني

(عکس: امیر رنجبران / مستند «این قیافه‌ی مشکوک» )

*حرف و حديث‌هايي درباره «بابا‌چاهي»
گلادياتورِ اخموي تنها
علي مسعودي‌نيا


*به ‌مناسبت بازچاپ نم‌نم بارانم
حكايت آن فعل مفقود
ميلاد كاميابيان

                                                                                 از اینجا بخوانید.